2-22-4-  اندازه گیری چابکی با منطق فازی.. 108

23-2 – پیشینه تحقیق.. 109

24-2 – جمع بندی و نتیجه گیری.. 113

فصل سوم : روش تحقیق

3-1- مقدمه 117

3-2- روش تحقیق 117

3-3- جامعه آماری 117

3-4- نمونه آماری (روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه) 118

3-5- روش جمع آوری اطلاعات 118

3-6- ابزار جمع آوری اطلاعات 118

3-7- روایی و پایایی پرسش نامه. 119

3-8- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 119

3-9- قلمرو تحقیق 120

3-9-1- قلمرو مکانی 120

3-9-3 – قلمرو موضوعی.. 120

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه 123

4-2- تجزیه وتحلیل توصیفی   124

4-3- تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات جمع آوری شده(آزمون فرضیات) 129

4-3-1- آزمون قابلیت اعتماد پرسشنامه مورد استفاده در تحقیق.. 129

4-3 -2- آزمون کولموگراف 130

4-3-3-  آزمون فرضیه های تحقیق 130

4-3-3- 1- سئوال اصلی.. 130

4-3-3-2- سوال فرعی 1 131

 

4-3-3-3- سوال فرعی 2 132

4-3-3-4- سوال فرعی 3 133

4-3-3-5 سئوال فرعی 4 134

4-3 -4- آزمون فریدمن 134

 

عنوان                                                                                           شماره صفحه

 

4-3-5-آزمون مقایسه قابلیت چابکی سازمانی در معاونت های چهار گانه ستادی 135

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه 138

این مطلب را هم اگر خواستید بخوانید :

5-2- نتایج آزمون ها   138

5-2-1- نتایج تایید/ عدم تایید سئوالات(فرضیه ها) 139

5-3- مدل تحلیلی 142

5-4- جمع بندی تحقیقات انجام شده 142

5-5- محدودیت های تحقیق 142

5-5-1- پیشنهادهای مبتنی بر نتایج 143

5-5-2-  پیشنهادهای مبتنی بر مطالعات نظری و تجارب محقق 145

 پیشنهادات آتی    147

 

فهرست پیوست ها

نمونه پرسشنامه    148

خروجی های نرم افزار SPSS    150

فهرست منابع فارسی.. 157

فهرست منابع غیر فارسی.. 158

چکیده انگلیسی 160

صفحه عنوان به زبان انگلیسی.. 161

 

 

 

فهرست جدول ها

جدول شماره 2-1- ویژگی های سازمان (بنگاه های) چابک 28

جدول شماره 2-2- مدل های ثبت شده تولید چابک ومعیارهایشان 55

جدول شماره 2-3-تواناسازی چابکی و معیار های آن. 104

جدول شماره2-4-مقایسه مطالعات 112

جدول شماره4-1 فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک جنسیت   124

جدول شماره4-2 فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک سن 125

جدول شماره4-3 فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک تحصیلات 126

جدول شماره4-4 فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک تاهل 127

جدول شماره4-5 فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیکواحد. 127

 جدول شماره4-6 فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک تجربه کاری 128

عنوان                                                                                           شماره صفحه

 

 

جدول شماره 4-7 الویت بندی مقادیر رتبه بندی شده در آزمون فریدمن. 135

 جدول شماره 5- 1- نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 139

 جدول شماره 5- 2- نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 139

 جدول شماره 5- 3- نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 140

 جدول شماره 5-4 – نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 140

 جدول شماره 5- 5- نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 141

فهرست نمودارها

نمودار شماره2-1-عوامل محرک تغییر 17

نمودار2-2- تغییر پارادیم ها 21

نمودار شماره2-3- مفاهیم اصلی چابکی 23

نمودار شماره 2-4-انواع سازمان های مجازی 25

نمودار شماره 2-5-ابعاد چابکی در بخش دولتی با رویکرد فناوری اطلاعات 40

نمودار شماره 2-6-روند تاریخی پارادیم تولیدی 42

نمودار شماره 2-7-مسیر های متفاوت برای رسیدن به تولید چابک 46

نمودار شماره 2-8-نمودار خدمات رسانی 73

نمودار شماره 2-9-کانالهای ارتباطی بستر مناسب برای شهروندان 75

نمودار شماره 2-10-بهبود کارایی و اثر بخشی منابع 77

نمودار شماره 2-11چار چوب پروژه 83

نمودار شماره 2-12-مدل ژنریک چابکی (پریس و همکاران) 87

نمودار شماره 2-13-مدل یک سازمان چابک 98

نمودار شماره 2-14-الگوی دستیابی به چابکی 100

نمودار شماره 4-1-فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک جنسیت 124

نمودار شماره 4-2- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک سن 125

نمودار شماره 4-3- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک تحصیلات 126

نمودار شماره 4-4- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک تاهل 127

نمودار شماره 4-5- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک واحد 127

نمودار شماره 4-6- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک سابقه کار 128

فهرست اشکال

شکل شماره1-1-مدل تحلیلی 7

شکل شماره 2-1-چهار بعد چابکی از دیدگاه سیستمی 30

عنوان                                                                                           شماره صفحه

 

 

شکل شماره 2-2-مدل چابکی در بخش دولتی 34

شکل شماره 2-3-منابع مقدماتی یک متدلوژی 47

شکل شماره 2-4-توانا سازند های یک سیستم تولید چابک (AMS) 48

شکل شماره 2-5-چرخه چابک 55

شکل شماره 2-6-مسیری برای تولید 63

شکل شماره 2-7-ارزیابی آشفتگی محیط کسب و کار 64

شکل شماره 2-8-مدل شاخص چابکی 65

شکل شماره 2-9- عناصر انعطاف پذیر محصول 66

شکل شماره 2-10-عناصر انعطاف پذیر فرایند 66

شکل شماره 2-11-عناصر پاسخگویی عملیاتی 67

شکل شماره 2-12-عناصر انعطاف پذیر افراد 67

شکل شماره 2-13-عناصر چابکی سازمانی 67

شکل شماره 2-14-مدل تئوریک برای تولید چابک 83

شکل شماره 2-15-مدل کونرادسون و لیستبوند. 86

شکل شماره 2-16- مبانی چابکی (گلدمن و همکاران) 85

شکل شماره 2-17-چابکی از نگاه ریک داو 88

شکل شماره 2-18-مفاهیم اساسی چابکی 89

شکل شماره 2-19-مدل توسعه مشارکت (یوسف و همکاران) 90

شکل شماره 2-20-توانا سازنده های چابکی 92

شکل شماره 2-21- هویت 93

شکل شماره 2-22-تهیه کننده های چابکی 94

شکل شماره 2-23-متدلوژی ارزیابی و اندازه گیری چابکی 103

 

چکیده

تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان قابلیت چابکی سازمانی در ادارات ستادی وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامی صورت گرفته است. بر این اساس ضمن مروری جامع بر ادبیات موضوعی مربوط به قابلیت چابکی سازمان در 4 معاونت این وزارتخانه که شامل معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی، معاونت امور هنری ، معاونت امور فرهنگی و معاونت توسعه مدیریت منابع  فراهم آورده و برمبنای آن پرسشنامه ای را تنظیم نموده و بصورت حضوری در اختیار 281نفر از همکاران قرار داده شده است.داده های گردآوری شده پس از کدگذاری وارد نرم افزار SPSS شده و مورد آزمون قرار گرفته است. آزمون آلفای کرونباخ، پایایی ابزار تحقیقی را با ضریب پایایی 87% مورد تأیید قرار داد، آزمون فریدمن اولویت هر یک از گویه ها را بر اساس میانگین شان مشخص نمود و اولویت بندی نموده است. در ادامه آزمونهای تی میزان بکارگیری هر یک از متغیرهای استخراج شده از ادبیات موضوعی را در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان داد . در ادامه هر یک از 4 متغیر میزان سنجش چابکی سازمانی در ادارات ستادی و زرات فرهنگ و ارشاد اسلامی در حد مطلوب ارزیابی شد. در پایان تحقیق، ضمن ارائه تفصیلی نتایج و یافته‌ها، موارد مذکور جمع‌بندی شده، بحث و مقایسه، پیشنهادات کاربردی و پیشنهادات مرتبط با ادامه و پیگیری تحقیقات مشابه در آینده ارائه شده است.

 

واژه‌های کلیدی: سنجش میزان- قابلیت چابکی-چابکی سازمانی- ادارات ستادی

 

 

مقدمه

 

در دهه های گذشته غالب سازمانها راهبرد بازسازی و مهندسی مجدد را در پاسخ به چالشها و تغییرات محیطی انتخاب می کردند اما اکنون دیگر رویکردها و راه حلهای گذشته قابلیت و توانایی خود را برای مقابله با چالشهای سازمانی و محیط بیرونی از دست داده اند و بهتر است با رویکرد و دیدگاه های جدید جایگزین شوند (لین ،چیو ، تسن ،2006 ؛  شریفی و ژانگ ،2001 (

از این رو، یکی از راه های نوین پاسخگویی به عوامل تغییر و تحول سازمانی چابکی است.
در واقع چابکی سازمانی به عنوان پارادایم جدید جهت مهندسی سازمانها و بنگاه های رقابتی است.  سازمان چابک همواره برای یادگیری هر چیز جدیدی که باعث افزایش بازده ناشی از
بهره گیری از فرصتهای جدید می شود، آماده است (جعفر نژاد و شهائی،1386)

این پژوهش هم جهت سنجش میزان قابلیت های چابکی سازمانی در ادارات ستادی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته است که از پنج فصل تشکیل شده است.

فصل اول شامل کلیاتی از تحقیق بوده که در آن بصورتی مستند بیان مسئله و ضرورت و اهمیت تحقیق، مدل مفهومی، هدف، سؤالات/ فرضیات، قلمرو تحقیق و مواردی دیگر تشریح شده‌اند. فصل دوم که به بیان ادبیات موضوعی تحقیق می‌پردازد، از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول آن به مباحث تئوریک سازمانهای چابک ، و بخش دوم به سابقه تحقیقات مشابه اختصاص یافته است. در فصل سوم روش‌شناسی تحقیق مشخص شده که در آن به جامعه و نمونه تحقیق، بنیان مدل مفهومی و متغیرها، روش تحقیق، ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات و آزمونهای تحقیق پرداخته شده است. در فصل چهارم داده‌ها و اطلاعات جمع‌ آوری شده با بهره گرفتن از روش های آمار توصیفی و استنباطی به آزمون گذاشته شده‌اندکه در آمار استنباطی از آزمون فریدمن، آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی، تی استیودنت و آزمون معادلات ساختاری استفاده شده است. در نهایت فصل پنجم به یافته ها، نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادات اختصاص یافته و عواملی که باعث چابک شدن سازمان می گردد ارائه شده است.

در پایان تحقیق نیز پیوستهای مربوط شامل پرسشنامه، داده‌های توصیفی مستخرجه از پرسشنامه و آماره‌های مربوط آورده شده‌اند.

 

 

 

فصل اول :

               کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

شرایط صنعتی در 15 تا 20 سال گذشته به طور اساسی تغییر کرده است. در این دوره تکنولوژی، شرایط بازار و خواسته های مشتری به سرعت در جهت مختلف تغییر پیدا کرده و سازمان های امروز را با مسایلی چون تغییرات سریع و غیرقابل پیش بینی روبه رو کرده است. (سفارشات خاص و سلیقه ای و کیفیت بالا در خدمات). (یاکوکا ،1991)موضوع تغییر موضوعی تازه نیست. اگر به گذشته باز نگریم در می یابینم که در 5 قرن پیش از میلاد، سه مکتب فلسفی معتبر یونان مسأله تغییر را مطرح کرده بودند. امروزه سازمان ها در مواجهه با افزایش تغییر و افزایش رقابت حاصل از نوآوری های تکنولوژیک و محیط های آشفته و بی نظم و تغییر در تقاضای مشتریان قرار گرفته اند. از این رو سازمان ها برای بقا و حفظ موقعیت های خود شکل های متفاوتی به خود می گیرند. یکی از جدیدترین شکل های سازمانی فرم سازمان های چابک می باشد. سازمان های چابک فراتر از انطباق، به تغییرات می اندیشند و متمایل به استفاده از فرصتهای بالقوه در یک محیط متلاطم و کسب موقعیت ثابت به خاطر نوآوری و شایستگی های خود می باشند. (اصولی، 1381)

به نظر می رسد موضوع چابکی چیزی نیست که بتوان آن را فقط برای بخش خصوصی در نظر گرفت. به کارگیری چابکی در بخش دولتی می تواند عرصه مناسبی برای رشد و بالندگی این مفهوم باشد، البته برخی اعتقاد دارند که با توجه به عدم وجود رقابت و وسعت در بخش دولتی و در یک قلمرو عدم وجود پویایی در محیط کاری و عملیاتی آن عملاً بیان چابکی در این بخش مهبم است ولی باید در نظر گرفت که بخش دولتی به دلیل کثرت ارباب رجوع خود نیز نیاز بیشتر به رفع نیازها و خواسته های آنان و در راستای بالندگی و تعالی خود در زمینه های سرعت و کیفیت و مهمتر از همه کاهش هزینه بخش دولتی بیشتر از بخش خصوصی به چابکی نیاز دارد. از آن جایی که هدف اساسی در بخش دولتی رسیدن همزمان به انعطاف پذیری و بهره وری بالا است، مفهوم چابکی می تواند باعث افزایش بهره وری در بخش دولتی شود.  (جعفرنژاد، 1386)

 

 

1-2- بیان مسأله

امروزه شرایط تکنولوژی و بازار و خواسته های مشتریان به شدت در حال تغییرات و رویکردها و راه حل های گذشته دیگر قابلیت و توانایی خود را برای مقابله با چالش های سازمانی و محیط بیرونی معاصر از دست داده اند و می بایست با رویکردها و دیدگاه های جدیدی جایگزین شود.

 

از این رو یکی از راه های پاسخگویی به عوامل تغییر و تحول سازمانی چابکی است. در واقع چابکی به عنوان پارادایم جدیدی است. برای سازمان ها و بنگاه های رقابتی مطرح شده است و می تواند پیروزی و موفقیت در کسب سود، سهم بازار، جذب مشتریان در بازارهای رقابتی را همراه داشته باشد. در واقع سازمان های چابک فراتر از انطباق به تغییرات می اندیشند و متمایل به استفاده از فرصت های بالقوه در یک محیط متلاطم و کسب موقعیت ثابت به خاطر نوآوری ها و شایستگی های خود می باشند.

(خوش سیما،1385)

 

در یک کلمه سازمان چابک به عملکرد پرسنل و سازمان، ارزش محصولات و خدمات و تغییر دایم در زمینه فرصت ها حاصل جذب مشتری و ارباب رجوع توجه می کند و همیشه برای یادگیری هرچیز جدیدی که باعث افزایش سودآوری ناشی از بهره گیری از فرصت های جدید باشد آماده است.

(شهایی، 1385)

بنابراین جا دارد نظر به اهمیت موضوع و با توجه به نقش چابکی در بخش دولتی به این پرسش مهم پاسخ دهد که آیا ادارات ستادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شرایط فعلی دارای قابلیت های چابکی مطلوب می باشد یا خیر؟